Przepisz notatkę do zeszytu

LEKCJA 43

Temat: Sposoby wynaradawiania młodych Polaków - "Syzyfowe prace".

rusyfikacja - ....

Metody rusyfikacji dzieci i młodzieży polskiej

1. Szkoła elementarna w Owczarach:

• modlitwa po rosyjsku przed lekcjami,
• imiona i nazwiska uczniów odczytywane i zapisywane po rosyjsku,
• przede wszystkim nauka czytania po rosyjsku (rosyjskiego alfabetu),
• śpiew rosyjskich pieśni religijnych.

2. Gimnazjum w Klerykowie:

• zakaz posiadania i czytania polskich książek oraz poznawania historii Polski i zachowywania polskich tradycji
• lekceważenie  nauczania  języka  polskiego  – lekcje nieobowiązkowe prowadzone w języku  rosyjskim, czytanie  utworów drugorzędnych polskich autorów,  brak  rzetelnej  oceny  postępów uczniów  i swobodne  zachowanie na  zajęciach,
• nauczanie historii Polski po  rosyjsku - fałszowanie wydarzeń z  dziejów Polski,  przywoływanie zdarzeń  mających  wpływ  na  negatywną  ocenę  Polaków  (reakcja  „Figi”  Waleckiego  na informacje  dotyczące  polskich  zakonnic)
• zakaz obecności uczniów w teatrze podczas wystawiania polskich sztuk – zachęcanie  do  oglądania  spektakli  rosyjskich  autorów  (przedstawienie  Marcina  gubernatorowi  w teatrze  podczas prezentacji rosyjskiej sztuki)
• podsłuchiwane młodzieży  – uczniowie lojalni wobec władz szkolnych  stawali się donosicielami, za co ich nagradzano 
• zacieśnianie więzi nauczyciel – uczeń – zapraszanie uczniów współpracujących z Rosjanami do domów nauczycieli  i  okazywanie  niemal  rodzicielskiej  wyrozumiałości  uczniom  posłusznym  nakazom  Rosjan (częstowanie łakociami, zapewnianie  pomocy)

• wspieranie  kółka samokształceniowego służącego pogłębieniu znajomości języka i kultury Rosji, na którym wygłaszano referaty polityczne szkalujące Polskę, pisano odezwy do Polaków i gloryfikowano Rosję oraz  jej osiągnięcia, propagowanie rusofilizmu  (umiłowania  Rosji)  jako  synonimu „postępowości, krytycyzmu i tężyzny”

LEKCJA 42

Temat: Kadra pedagogiczna klerykowskiego gimnazjum.

(tabela z informacjami o nauczycielach)

Na ziemiach Królestwa Polskiego pozostającego pod całkowitym wpływem Rosji, dzieci i młodzież uczyli się w domach pod okiem guwernera lub w szkołach początkowych (elementarnych), a następnie zamożniejsi mogli kontynuować naukę w gimnazjum. Warunkiem dostania się do gimnazjum była znajomość języka rosyjskiego.   Nauczyciele przede wszystkim mieli na uwadze krzewienie w uczniach miłości do wszystkiego, co rosyjskie.

W gimnazjum uczyli Rosjanie, Polacy, zdarzali się też nauczyciele innej narodowości, np. niemieckiej.  Nauczyciele Polacy bali się o utratę posady, więc pokornie wypełniali polecenia przełożonych, zapominając o tym, że są Polakami i uczą młodych Polaków. W szkole obowiązywały określone, ściśle przestrzegane reguły.

Uczniowie w większości mieszkali na stancjach, gdzie nieustannie ich kontrolowano. Byli karani za posiadanie polskich książek oraz samodzielne poznawanie literatury oraz historii Polski.

LEKCJA 27

Temat: Czy "Zemsta" może nadal śmieszyć?

(zapis, czym jest komizm i humor - punkt 2. lekcji 27)

Komizm w dramacie Fredry wynika zarówno z pokazanych sytuacji, jak i kreacji postaci

oraz używanego przez nie języka (słowa), którym się posługują.

Napięte relacje Cześnika z Rejentem zbudowane wokół  śmiesznego sporu o mur, który jest obecnie popsuty, a Cześnik nie zgadza się na jego naprawę tylko dlatego, że tej naprawy chce Rejent to główne źródło humoru.

Różne typy komizmu w "Zemście"

1. Komizm postaci, np.:

• Papkin - udaje odważnego, mówi o sobie "lew północy", wyolbrzymia swoje zasługi i możliwości, a nic nie znaczy, jest tchórzliwy, płaczliwy, chowa się za innych, budzi pogardę Cześnika, Rejenta i wywołuje kpiny Klary.
• Cześnik - planuje zemstę, ale robi to nieudolnie, bo jest zbyt zapalczywy, wybuchowy, krzyczy i macha szabelką, ale nie budzi prawdziwego postrachu.
• Rejent - niby bogobojny, a przebiegły jak lis, skłonny do podstępu, nieuczciwych, skrytych zamiarów. Słodko przemawia, ale jest gotów skrzywdzić nawet syna, aby dopiec wrogowi.

2. Komizm sytuacji, np.:

• poselstwo Papkina do Rejenta,
• akt oddania się Wacława w „niewolę” Papkinowi: przekupuje go, by pomógł mu zostać w domu Cześnika,
• Rejent próbujący wymusić na robotnikach zeznania, które oskarżyłyby Cześnika o napaść na bezbronnych murarzy,
• pisanie listu do Klary przez Cześnika,
• pisanie testamentu przez Papkina myślącego, że został otruty,
• żądania Klary wobec starającego się o jej rękę Papkina (żądanie krokodyla),
• spór przy murze, kiedy Rejent z Cześnikiem "walczą słownie" przez okna.

3. Komizm słowny, np.:

• ulubione powiedzonka Cześnika ("Mocium panie", "Fugas hrustas") oraz Rejenta - "Niech się dzieje wola nieba", zdrobnienia ("serdeńko", "Cześniczek", "ranka", "majstruniu")
• podczas sporu przy murze - „Hej Serwacy daj gwintówkę, niechaj strącę tę makówkę" (Cześnik o głowie Rejenta)
• Rejent i Papkin o zachowaniu Cześnika - „Cześniczek z żółci pęknie”, „Diabeł pali w tym Cześniku”

LEKCJA 22

Temat: Czy modna żona to prawdziwy skarb? Satyra Ignacego Krasickiego.

Ignacy Krasicki "Żona modna"

Plan wydarzeń: (przepisz z zadania 3)

Cechy bohaterów: (przepisz z zadania 4)

Satyra - (przepisz notatkę ze strony z lekcją)

"Żona modna" jako satyra:

Zadanie

Czego uczy zachowanie pana Piotra i jego żony? Napisz w zeszycie 5 - 6 zdań na ten temat.

LEKCJA 17

Temat: Wyobraźnia, która uskrzydla. Wiersz Leopolda Staffa.

Środki stylistyczne w wierszu "Prośba o skrzydła" Leopold Staffa

Wiersz Leopolda Staffa "Prośba o skrzydła” jest przykładem liryki bezpośredniej. Podmiot liryczny wypowiada się wprost w imieniu zbiorowości, np. "gdyśmy tonęli", "przyszły nam", "chodźmy", "módlmy się".  Grupą, z którą się utożsamia są ludzie potrafiący marzyć, mający rozbudzoną wyobraźnię. Dziwna, cudowna kraina marzeń jest "daleko" i potrzeba skrzydeł, czyli dużej wyobraźni, by się do niej dostać. Jeśli nie rozwiniesz skrzydeł, nie poczujesz, że możesz spełniać marzenia - krainy tej "nie przejdzie ten, kto latać nie umie".

Utwór "Prośba o skrzydła" jest sonetem: składa się z czterech strof. Pierwsze dwie mają po cztery wersy i są opisowe (mówią o krainie marzeń), a dwie kolejne po trzy wersy i snują refleksję o tym, ja się do niej dostać.

Utwór ma ciekawy układ rymów:

1 strofa - przeplatane abab (rzeką powieką, umie - rozumie)

2 strofa - przeplatane baba (zadumie - poszumie, spieką - daleko)

3 i 4 strofę trzeba wziąć pod uwagę razem, bo rymuje się kolejne wersy 3. z odpowiadającymi im wersami 4.

    - cde cde  (wodę - młode, namioty - tęsknoty, sidła - skrzydła)

LEKCJA 15

Temat: Oblicza ojczyzny w wierszu Tadeusza Różewicza.

OJCZYZNA - POLSKA  (moje skojarzenia)

• obrazy, miejsca - ...............................................................
• dźwięki - ............................................................................
• zapachy - ..........................................................................

Tadeusz Różewicz (1921-2014) - polski poeta, dramatopisarz, scenarzysta filmowy, prozaik, satyryk i tłumacz poezji węgierskiej. Jeden z najbardziej twórczych poetów współczesnych w  kraju i na świecie. Przed wojną, publikował swoje wiersze w czasopismach, po II wojnie światowej jego twórczość wyrażała tragizm osamotnionej jednostki - osoby okaleczonej i porażonej okrucieństwem wojny. Wiersze poety mają budowę kubistyczną – każda strofa jest osobnym "klockiem", odrębnym znaczeniowo i kompozycyjnie.

Twórczość Różewicza jest bardzo bogata, to między innymi: zbiory poezji ("Echa leśne"), opowiadania ("Próba rekonstrukcji"), dramaty ("Kartoteka").

"Klocki", z których składa się ojczyzna w wierszu Tadeusza Różewicza "oblicze ojczyzny":

1. twarze ojczyzny

2. miejsce, w którym się urodziliśmy (mała najbliższa)

3. urywek znanego, najbliższego krajobrazu miejskiego lub wiejskiego (ulica, las, groby)

4. przyroda, z którą spotykamy się od dziecka (kwiaty, zioła, zwierzęta, owoce, zboża)

5. radość, śmiech, szczęście

6. bliskość i oddalenie

7. rany, ból, cierpienie

Wiersz jest wyraźnie podzielony na część budzącą skojarzenia wzrokowe (pierwsze cztery zwrotki) oraz część, w której mowa o uczuciach związanych z krajem rodzinnym - w dzieciństwie jest to szczęście i radość poznawania, a w okresie dorosłości - cierpienie, krew (obraz wojny) i ból wynikający z tragicznych przeżyć i oddalenia. Wiersz Różewicza jest pozbawiony środków poetyckiego wyrazu, jest wierszem wolnym i białym.

wiersz wolny - wiersz o dowolnym układzie i różnej długości wersów

wiersz biały - wiersz,  którym nie ma rymów

Zadanie

Napisz wiersz biały i wolny na podstawie skojarzeń, które zapisałeś na początku lekcji. Podziel go na wersy za pomocą ukośników, np. oblicze ojczyzny / ojczyzna to kraj dzieciństwa / to jest ta mała najbliższa / ojczyzna

Pamiętaj o podaniu imienia i nr w dzienniku

LEKCJA 12

Temat: O czym opowiada adiutant? Adam Mickiewicz "Reduta Ordona"

Adam Mickiewicz "Reduta Ordona"

Adiutant opowiada, co widzi - nieprzebrane morze wroga i garstka Polaków

chcących utrzymać swój fort (redutę), której obroną dowodzi Ordon.

Postać i wydarzenie historyczne, które miało miejsce 6 września 1831 roku w Warszawie.

Walczące strony zostały przedstawione na zasadzie kontrastu.

Oddziaływanie na zmysły:

A. wzrok: mieniące się bagnety wroga, strzelające armaty, lecące pociski, ogień, kłęby dymu, żołnierze nabijający broń i strzelający, dowódca wydający rozkazy ruchami rąk; błysk, pobojowisko po zniszczeniu umocnienia.

B. słuch: huk armat i granatów, szum, wycie, ryk bomb, jęki rannych, okrzyki żołnierzy, komendy dowodzących, huk wysadzonej reduty.

C. węch: zapach prochu, spalenizny, duszącego dymu, ziemi.

Poetyckie obrazowanie - środki stylistyczne: (proszę podać przykłady z ćwiczenia - punkt 2 lekcji)

A. epitety -

B. porównania -

C. metafory -

D. ożywienie (animizacja) -

E. wykrzyknienie -

F.  pytanie retoryczne -

Cechy cara: absolutny władca ogromnego imperium („samowładnik świata połowicy”), dysponuje potężną siłą wojskową („Mocarzu, jak Bóg silny”), okrutny despota, którego boją się poddani, bezlitosny w karaniu przeciwników swej władzy, świadomie ich krzywdzi („jak szatan złośliwy”), zaborca, który bezprawnie zagarnął polskie ziemie („Boś ją [koronę polskich królów] ukradł i skrwawił, synu Wasilowy”).

Przeciwstawienie się carowi, tak silnemu władcy jest aktem wyjątkowej odwagi, czynem odosobnionym.

LEKCJA 10

Temat: Kim był Pułkownik z utworu Adama Mickiewicza "Śmierć Pułkownika"?

Cechy Pułkownika z utworu Adama Mickiewicza:

• waleczność i bohaterstwo,

• spokój w obliczu śmierci,

• wierność żołnierskim zwyczajom - prośba o osiodłanie konia, mundur oraz broń, by pożegnać atrybuty wojownika i wodza,

• wiara w Boga - wizyta księdza z sakramentami,

• wzbudzanie podziwu i miłości w żołnierzach i prostych ludziach.

Bohaterką utworu "Śmierć Pułkownika" Mickiewicz uczynił postać historyczną, Emilię Plater, która wzięła udział w walkach powstania listopadowego w 1830 roku.  Porównanie bohaterki do sławnego wodza (Czarneckiego) oraz nazwanie jej rycerzem ma podkreślić wagę poświęcenia życia dla odzyskania wolności narodu. Utwór niesie wyraźne przesłanie związane z postawą patriotyczną i obowiązkiem walki za ojczyznę.

Wyjaśnij pojęcia:

gloryfikacja -

apoteoza -

idealizacja -