Oblicza mojej ojczyzny
Tu wpisz swój wiersz, pamiętaj o ukośnikach
Wyślij
Wyślij
Formularz został wysłany — dziękujemy.
Proszę wypełnić wszystkie wymagane pola!

Przepisz notatkę do zeszytu

strona główna

LEKCJA 43

Temat: Sposoby wynaradawiania młodych Polaków - "Syzyfowe prace".

 

rusyfikacja - ....

Metody rusyfikacji dzieci i młodzieży polskiej

1. Szkoła elementarna w Owczarach:

  • modlitwa po rosyjsku przed lekcjami,
  • imiona i nazwiska uczniów odczytywane i zapisywane po rosyjsku,
  • przede wszystkim nauka czytania po rosyjsku (rosyjskiego alfabetu),
  • śpiew rosyjskich pieśni religijnych.

 

2. Gimnazjum w Klerykowie:

  • zakaz posiadania i czytania polskich książek oraz poznawania historii Polski i zachowywania polskich tradycji
  • lekceważenie  nauczania  języka  polskiego  – lekcje nieobowiązkowe prowadzone w języku  rosyjskim, czytanie  utworów drugorzędnych polskich autorów,  brak  rzetelnej  oceny  postępów uczniów  i swobodne  zachowanie na  zajęciach,
  • nauczanie historii Polski po  rosyjsku - fałszowanie wydarzeń z  dziejów Polski,  przywoływanie zdarzeń  mających  wpływ  na  negatywną  ocenę  Polaków  (reakcja  „Figi”  Waleckiego  na informacje  dotyczące  polskich  zakonnic)
  • zakaz obecności uczniów w teatrze podczas wystawiania polskich sztuk – zachęcanie  do  oglądania  spektakli  rosyjskich  autorów  (przedstawienie  Marcina  gubernatorowi  w teatrze  podczas prezentacji rosyjskiej sztuki)
  • podsłuchiwane młodzieży  – uczniowie lojalni wobec władz szkolnych  stawali się donosicielami, za co ich nagradzano 
  • zacieśnianie więzi nauczyciel – uczeń – zapraszanie uczniów współpracujących z Rosjanami do domów nauczycieli  i  okazywanie  niemal  rodzicielskiej  wyrozumiałości  uczniom  posłusznym  nakazom  Rosjan (częstowanie łakociami, zapewnianie  pomocy)
  • wspieranie  kółka samokształceniowego służącego pogłębieniu znajomości języka i kultury Rosji, na którym wygłaszano referaty polityczne szkalujące Polskę, pisano odezwy do Polaków i gloryfikowano Rosję oraz  jej osiągnięcia, propagowanie rusofilizmu  (umiłowania  Rosji)  jako  synonimu „postępowości, krytycyzmu i tężyzny”

 

LEKCJA 42

Temat: Kadra pedagogiczna klerykowskiego gimnazjum.

 

(tabela z informacjami o nauczycielach)

 

Na ziemiach Królestwa Polskiego pozostającego pod całkowitym wpływem Rosji, dzieci i młodzież uczyli się w domach pod okiem guwernera lub w szkołach początkowych (elementarnych), a następnie zamożniejsi mogli kontynuować naukę w gimnazjum. Warunkiem dostania się do gimnazjum była znajomość języka rosyjskiego.   Nauczyciele przede wszystkim mieli na uwadze krzewienie w uczniach miłości do wszystkiego, co rosyjskie.

W gimnazjum uczyli Rosjanie, Polacy, zdarzali się też nauczyciele innej narodowości, np. niemieckiej.  Nauczyciele Polacy bali się o utratę posady, więc pokornie wypełniali polecenia przełożonych, zapominając o tym, że są Polakami i uczą młodych Polaków. W szkole obowiązywały określone, ściśle przestrzegane reguły.

Uczniowie w większości mieszkali na stancjach, gdzie nieustannie ich kontrolowano. Byli karani za posiadanie polskich książek oraz samodzielne poznawanie literatury oraz historii Polski.

 

 

 

LEKCJA 27

Temat: Czy "Zemsta" może nadal śmieszyć?

 

(zapis, czym jest komizm i humor - punkt 2. lekcji 27)

 

Komizm w dramacie Fredry wynika zarówno z pokazanych sytuacji, jak i kreacji postaci

oraz używanego przez nie języka (słowa), którym się posługują.

 

Napięte relacje Cześnika z Rejentem zbudowane wokół  śmiesznego sporu o mur, który jest obecnie popsuty, a Cześnik nie zgadza się na jego naprawę tylko dlatego, że tej naprawy chce Rejent to główne źródło humoru.

 

Różne typy komizmu w "Zemście"

 

1. Komizm postaci, np.:

  • Papkin - udaje odważnego, mówi o sobie "lew północy", wyolbrzymia swoje zasługi i możliwości, a nic nie znaczy, jest tchórzliwy, płaczliwy, chowa się za innych, budzi pogardę Cześnika, Rejenta i wywołuje kpiny Klary.
  • Cześnik - planuje zemstę, ale robi to nieudolnie, bo jest zbyt zapalczywy, wybuchowy, krzyczy i macha szabelką, ale nie budzi prawdziwego postrachu.
  • Rejent - niby bogobojny, a przebiegły jak lis, skłonny do podstępu, nieuczciwych, skrytych zamiarów. Słodko przemawia, ale jest gotów skrzywdzić nawet syna, aby dopiec wrogowi.

 

2. Komizm sytuacji, np.:

  • poselstwo Papkina do Rejenta,
  • akt oddania się Wacława w „niewolę” Papkinowi: przekupuje go, by pomógł mu zostać w domu Cześnika,
  • Rejent próbujący wymusić na robotnikach zeznania, które oskarżyłyby Cześnika o napaść na bezbronnych murarzy,
  • pisanie listu do Klary przez Cześnika,
  • pisanie testamentu przez Papkina myślącego, że został otruty,
  • żądania Klary wobec starającego się o jej rękę Papkina (żądanie krokodyla),
  • spór przy murze, kiedy Rejent z Cześnikiem "walczą słownie" przez okna.

 

3. Komizm słowny, np.:

  • ulubione powiedzonka Cześnika ("Mocium panie", "Fugas hrustas") oraz Rejenta - "Niech się dzieje wola nieba", zdrobnienia ("serdeńko", "Cześniczek", "ranka", "majstruniu")
  • podczas sporu przy murze - „Hej Serwacy daj gwintówkę, niechaj strącę tę makówkę" (Cześnik o głowie Rejenta)
  • Rejent i Papkin o zachowaniu Cześnika - „Cześniczek z żółci pęknie”, „Diabeł pali w tym Cześniku”

 

 

LEKCJA 22

Temat: Czy modna żona to prawdziwy skarb? Satyra Ignacego Krasickiego.

 

Ignacy Krasicki "Żona modna"

 

Plan wydarzeń: (przepisz z zadania 3)

 

 

Cechy bohaterów: (przepisz z zadania 4)

 

Satyra - (przepisz notatkę ze strony z lekcją)

 

 

"Żona modna" jako satyra:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Zadanie

Czego uczy zachowanie pana Piotra i jego żony? Napisz w zeszycie 5 - 6 zdań na ten temat.

 

 

 

LEKCJA 17

Temat: Wyobraźnia, która uskrzydla. Wiersz Leopolda Staffa.

 

Środki stylistyczne w wierszu "Prośba o skrzydła" Leopold Staffa

 

nazwa cytat  znaczenie
  porównania

  śni jak oko,

  gwiazdy płoną jak tęsknoty

   dziwny kraj

   zachowuje

   się jak  

   osoba, ma

  oczy, tęskni

  metafora

   pod niebiosów powieką,    tonąc w marzenia zadumie,

   przyszły wieści w drzew poszumie,

  marząc, przenosimy się

  do niezwykłej,

  cudownej krainy,

marzymy głównie w okresie młodości

  uosobienie

   (kraj) śni pod powieką,

   oko, które myśl bożą rozumie, wierzby wiatrom zastawiają sidła, wznosząc w dłoniach serca,

 

   marzenia ożywają

w naszej wyobraźni

i zachowują się jak

ludzie, osoby,

  epitety

  dziwny, odcięty, błękitną, płócienne,  

  młode,

  wskazują na

niesamowitość i piękno

marzeń, zwłaszcza tych,

które rodzą się w naszej głowie w młodości

 

Wiersz Leopolda Staffa "Prośba o skrzydła” jest przykładem liryki bezpośredniej. Podmiot liryczny wypowiada się wprost w imieniu zbiorowości, np. "gdyśmy tonęli", "przyszły nam", "chodźmy", "módlmy się".  Grupą, z którą się utożsamia są ludzie potrafiący marzyć, mający rozbudzoną wyobraźnię. Dziwna, cudowna kraina marzeń jest "daleko" i potrzeba skrzydeł, czyli dużej wyobraźni, by się do niej dostać. Jeśli nie rozwiniesz skrzydeł, nie poczujesz, że możesz spełniać marzenia - krainy tej "nie przejdzie ten, kto latać nie umie".

 

Utwór "Prośba o skrzydła" jest sonetem: składa się z czterech strof. Pierwsze dwie mają po cztery wersy i są opisowe (mówią o krainie marzeń), a dwie kolejne po trzy wersy i snują refleksję o tym, ja się do niej dostać.

 

Utwór ma ciekawy układ rymów:

1 strofa - przeplatane abab (rzeką powieką, umie - rozumie)

2 strofa - przeplatane baba (zadumie - poszumie, spieką - daleko)

3 i 4 strofę trzeba wziąć pod uwagę razem, bo rymuje się kolejne wersy 3. z odpowiadającymi im wersami 4.

    - cde cde  (wodę - młode, namioty - tęsknoty, sidła - skrzydła)

 

 

LEKCJA 15

Temat: Oblicza ojczyzny w wierszu Tadeusza Różewicza.

 

OJCZYZNA - POLSKA  (moje skojarzenia)

  • obrazy, miejsca - ...............................................................
  • dźwięki - ............................................................................
  • zapachy - ..........................................................................

 

Tadeusz Różewicz (1921-2014) - polski poeta, dramatopisarz, scenarzysta filmowy, prozaik, satyryk i tłumacz poezji węgierskiej. Jeden z najbardziej twórczych poetów współczesnych w  kraju i na świecie. Przed wojną, publikował swoje wiersze w czasopismach, po II wojnie światowej jego twórczość wyrażała tragizm osamotnionej jednostki - osoby okaleczonej i porażonej okrucieństwem wojny. Wiersze poety mają budowę kubistyczną – każda strofa jest osobnym "klockiem", odrębnym znaczeniowo i kompozycyjnie.

Twórczość Różewicza jest bardzo bogata, to między innymi: zbiory poezji ("Echa leśne"), opowiadania ("Próba rekonstrukcji"), dramaty ("Kartoteka").

 

"Klocki", z których składa się ojczyzna w wierszu Tadeusza Różewicza "oblicze ojczyzny":

1. twarze ojczyzny

2. miejsce, w którym się urodziliśmy (mała najbliższa)

3. urywek znanego, najbliższego krajobrazu miejskiego lub wiejskiego (ulica, las, groby)

4. przyroda, z którą spotykamy się od dziecka (kwiaty, zioła, zwierzęta, owoce, zboża)

5. radość, śmiech, szczęście

6. bliskość i oddalenie

7. rany, ból, cierpienie

 

Wiersz jest wyraźnie podzielony na część budzącą skojarzenia wzrokowe (pierwsze cztery zwrotki) oraz część, w której mowa o uczuciach związanych z krajem rodzinnym - w dzieciństwie jest to szczęście i radość poznawania, a w okresie dorosłości - cierpienie, krew (obraz wojny) i ból wynikający z tragicznych przeżyć i oddalenia. Wiersz Różewicza jest pozbawiony środków poetyckiego wyrazu, jest wierszem wolnym i białym.

 

wiersz wolny - wiersz o dowolnym układzie i różnej długości wersów

wiersz biały - wiersz,  którym nie ma rymów

 

Zadanie

Napisz wiersz biały i wolny na podstawie skojarzeń, które zapisałeś na początku lekcji. Podziel go na wersy za pomocą ukośników, np. oblicze ojczyzny / ojczyzna to kraj dzieciństwa / to jest ta mała najbliższa / ojczyzna

 

Pamiętaj o podaniu imienia i nr w dzienniku

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

LEKCJA 12

Temat: O czym opowiada adiutant? Adam Mickiewicz "Reduta Ordona"

 

Adam Mickiewicz "Reduta Ordona"

Adiutant opowiada, co widzi - nieprzebrane morze wroga i garstka Polaków

chcących utrzymać swój fort (redutę), której obroną dowodzi Ordon.

Postać i wydarzenie historyczne, które miało miejsce 6 września 1831 roku w Warszawie.

 

  Obrońcy - Polacy Napastnicy - Rosjanie
 Cel walki

 

walka o wolność Polski, powstanie listopadowe w celu odzyskania niepodległości                    

 zniszczenie dążenia narodowowyzwoleńczego, ujarzmienie  Polaków
 Liczebność  garstka  nieprzebrane wojsko, armia
 Uzbrojenie  sześć armat  dwieście armat
 Do czego są porównani?  do białej skały w środku czarnego morza, do motyla w  mrowisku  do błota, mrowiska, wijącego się węża i robactwa, ptaka (sępa)
 Jakie barwy dominują w opisie?   biel i czerwień, jasność    czerń

 

Walczące strony zostały przedstawione na zasadzie kontrastu.

 

Oddziaływanie na zmysły:

 

A. wzrok: mieniące się bagnety wroga, strzelające armaty, lecące pociski, ogień, kłęby dymu, żołnierze nabijający broń i strzelający, dowódca wydający rozkazy ruchami rąk; błysk, pobojowisko po zniszczeniu umocnienia.

B. słuch: huk armat i granatów, szum, wycie, ryk bomb, jęki rannych, okrzyki żołnierzy, komendy dowodzących, huk wysadzonej reduty.

C. węch: zapach prochu, spalenizny, duszącego dymu, ziemi.

 

Poetyckie obrazowanie - środki stylistyczne: (proszę podać przykłady z ćwiczenia - punkt 2 lekcji)

A. epitety -

B. porównania -

C. metafory -

D. ożywienie (animizacja) -

E. wykrzyknienie -

F.  pytanie retoryczne -

 

Cechy cara: absolutny władca ogromnego imperium („samowładnik świata połowicy”), dysponuje potężną siłą wojskową („Mocarzu, jak Bóg silny”), okrutny despota, którego boją się poddani, bezlitosny w karaniu przeciwników swej władzy, świadomie ich krzywdzi („jak szatan złośliwy”), zaborca, który bezprawnie zagarnął polskie ziemie („Boś ją [koronę polskich królów] ukradł i skrwawił, synu Wasilowy”).

 

Przeciwstawienie się carowi, tak silnemu władcy jest aktem wyjątkowej odwagi, czynem odosobnionym.

 

 

LEKCJA 10

Temat: Kim był Pułkownik z utworu Adama Mickiewicza "Śmierć Pułkownika"?

 

   Okoliczności    

 W głębi lasu wokół małej chaty zgromadził się oddział żołnierzy oraz prości ludzie   mieszkający w okolicznych wioskach. W środku na ubogim posłaniu leży

 umierający dowódca żołnierzy - Pułkownik.                       

   Kolejne zdarzenia

  1. Zgromadzenie wojska i ludzi z wiosek wokół miejsca, gdzie kona ranny

      wódz.

  2.Rozkaz osiodłania konia i przyniesienia munduru oraz broni.

  3. Przyjście księdza do umierającego.

  4. Śmierć Pułkownika.

  5. Zbliżanie się wojsk rosyjskich.

  Element zaskoczenia

   Zdziwienie prostych ludzi na widok Pułkownika-kobiety.

   Zaskoczenie czytelnika informacją o tym, że wodzem powstańców była kobieta -

   Emilia Plater.

 

Cechy Pułkownika z utworu Adama Mickiewicza:

  • waleczność i bohaterstwo,

  • spokój w obliczu śmierci,

  • wierność żołnierskim zwyczajom - prośba o osiodłanie konia, mundur oraz broń, by pożegnać atrybuty wojownika i wodza,

  • wiara w Boga - wizyta księdza z sakramentami,

  • wzbudzanie podziwu i miłości w żołnierzach i prostych ludziach.

 

Bohaterką utworu "Śmierć Pułkownika" Mickiewicz uczynił postać historyczną, Emilię Plater, która wzięła udział w walkach powstania listopadowego w 1830 roku.  Porównanie bohaterki do sławnego wodza (Czarneckiego) oraz nazwanie jej rycerzem ma podkreślić wagę poświęcenia życia dla odzyskania wolności narodu. Utwór niesie wyraźne przesłanie związane z postawą patriotyczną i obowiązkiem walki za ojczyznę.

 

Wyjaśnij pojęcia:

gloryfikacja -

apoteoza -

idealizacja -